Wrzesień 1939

We wrześniu 1939 r. jedyną w zasadzie wielką jednostką zmotoryzowaną w Wojsku Polskim (poza Warszawską Brygadą Pancerno-Motorową, która nie ukończyła jeszcze procesu formowania i szkolenia) była 10. Brygada Kawalerii płk. dypl. Stanisława Maczka. W dniach 8-10 września przyszło jej opóźniać działania niemieckiej 4. Dywizji Lekkiej prowadzone wzdłuż głównej drogi z Rzeszowa do Jarosławia

W planach wojny z Niemcami, które wiosną 1939 r. pospiesznie opracowywał polski Sztab Główny, główną linią obrony południowej Polski miało być pasmo Karpat i rzeka Dunajec. Pierwsze trzy dni wojny boleśnie zweryfikowały pierwotny plan przeprowadzenia bitwy granicznej.

Armia „Karpaty” utworzona w lipcu 1939 r. była odpowiedzią Naczelnego Wodza marsz. Edwarda Rydza -Śmigłego na zagrożenie ofensywą niemiecką z terenu Słowacji. Marszałek spodziewał się głównego zagrożenia z Pomorza niemieckiego i Dolnego Śląska. Na skrzydłach oczekiwał ofensywy sił słabszych, wzmacnianych dopiero na etapie dalszych działań zbrojnych.

Batalion Obrony Narodowej „Rzeszów” był jednym z ośmiu batalionów wchodzących w skład Podkarpackiej Brygady ON w Przemyślu. Latem 1939 r. przekazano go do dyspozycji dowódcy 2. Pułku KOP „Karpaty” obsadzającego pozycję „Słowacja”. Wziął udział w działaniach wojennych w składzie 3. Brygady Górskiej.

Choć żołnierze słowaccy tłumaczyli sobie, że idą tylko „na Javorinu” – po zajęte przez Polskę sporne ziemie, m.in. z Jaworzyną Tatrzańską – to stawali się współsprawcami wybuchu II wojny światowej

Społeczeństwo polskie szykowało się do wojny, z nadzieją, że jej nie będzie. Wieczorem, 31 sierpnia kawiarnie i kina były pełne. O poranku miała się rozpocząć nowa epoka…

Zadanie Armii „Kraków” było trudne do wykonania. Najważniejsza z punktu widzenia dowództwa miała być bitwa graniczna

Potencjał militarny Polski i Niemiec we wrześniu 1939 r. znacząco się różnił. Nie pomogły ani nowoczesna broń, ani morale żołnierzy, którzy „wypełniali do końca niewykonalne rozkazy”

13 maja 1939 r. podpisano z Francją konwencję wojskową przewidującą, iż pełna ofensywa francuska ruszy w 15 dni od mobilizacji. Tak długo Polska miała utrzymać najważniejsze siły i ośrodki umożliwiające prowadzenie wojny

Istnienie wolnej Polski nie było do pogodzenia z realizacją celów ideologicznych narodowego socjalizmu i komunizmu